Diễn giả bao gồm đại diện từ các công ty công nghệ như Google, IBM, Anthropic, Palantir, Cohere, AI21 Labs; và các vị lãnh đạo Giáo hội như Đức Tổng Giám mục Edgar Peña Parra (Phó Quốc vụ khanh Tòa Thánh), Đức Tổng Giám mục Carlo Maria Polvani, Đức Tổng Giám mục Vincenzo Paglia và Cha Paolo Benanti – chuyên gia AI tại Liên Hợp Quốc và giáo sư thần học luân lý.

Nhân dịp này, Đức Giáo hoàng Lêô XIV đã gửi tới Hội nghị một sứ điệp. Sau đây là toàn văn Việt ngữ Sứ điệp của Đức Thánh Cha:

SỨ ĐIỆP ĐỨC THÁNH CHA LÊÔ XIV

GỬI TỚI HỘI NGHỊ THƯỜNG NIÊN LẦN II VỀ TRÍ TUỆ NHÂN TẠO, ĐẠO ĐỨC VÀ QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

(Tại Palazzo Piacentini – trụ sở Bộ Doanh nghiệp và Sản phẩm “Made in Italy” – và tại Sala Regia thuộc Dinh Tông Tòa Vatican, ngày 19–20/6/2025)

 

Nhân dịp Hội nghị Thường niên lần thứ hai tại Rôma về Trí tuệ Nhân tạo (AI), tôi xin gửi đến quý tham dự viên lời chúc tốt lành cùng lời cầu nguyện chân thành. Sự hiện diện của quý vị minh chứng cho nhu cầu cấp thiết phải suy tư nghiêm túc và duy trì đối thoại liên tục về chiều kích đạo đức vốn gắn liền với AI, cũng như về việc quản trị công nghệ này một cách có trách nhiệm. Tôi đặc biệt vui mừng vì ngày thứ hai của Hội nghị sẽ diễn ra tại Dinh Tông Tòa, một dấu chỉ rõ ràng cho thấy Giáo hội mong muốn tham gia vào những cuộc thảo luận có ảnh hưởng trực tiếp đến hiện tại và tương lai của gia đình nhân loại.

Bên cạnh tiềm năng phi thường nhằm phục vụ con người, sự phát triển nhanh chóng của AI cũng đặt ra những câu hỏi sâu xa về việc sử dụng công nghệ này một cách đúng đắn để xây dựng một xã hội toàn cầu thực sự công bằng và nhân văn hơn. Theo nghĩa đó, dù AI chắc chắn là một sản phẩm xuất sắc của trí tuệ con người, nhưng “trên hết, nó vẫn là một công cụ” (Đức Giáo hoàng Phanxicô, Diễn văn tại Hội nghị thượng đỉnh G7 về Trí tuệ Nhân tạo, ngày 14/6/2024). Theo định nghĩa, công cụ luôn quy chiếu về trí tuệ con người – vốn tạo ra nó – và phần lớn giá trị đạo đức của công cụ bắt nguồn từ ý hướng của người sử dụng. Trong một số trường hợp, AI đã được sử dụng theo hướng tích cực, thậm chí cao quý, nhằm thúc đẩy sự bình đẳng lớn hơn; nhưng đồng thời, cũng có khả năng AI bị lạm dụng vì mục đích vụ lợi, gây tổn hại cho người khác, hoặc tệ hơn, bị sử dụng để kích động xung đột và bạo lực.

Về phần mình, Giáo hội mong muốn đóng góp vào cuộc thảo luận một cách bình tâm và sáng suốt về những vấn đề cấp bách này, đặc biệt nhấn mạnh đến sự cần thiết phải cân nhắc các hệ quả của AI dưới ánh sáng của “sự phát triển toàn diện của con người và xã hội” (Note Antiqua et Nova, số 6).

Điều này đòi hỏi phải quan tâm đến sự phát triển của con người không chỉ về phương diện vật chất, mà còn cả về trí tuệ và tinh thần; nghĩa là phải bảo vệ phẩm giá bất khả xâm phạm của mỗi con người, đồng thời tôn trọng sự phong phú và đa dạng về văn hóa cũng như tinh thần của các dân tộc trên thế giới. Sau cùng, lợi ích hay rủi ro của AI phải được đánh giá đúng đắn dựa trên tiêu chuẩn đạo đức cao cả này.

Thật đáng tiếc, như Đức cố Giáo hoàng Phanxicô từng nhận định, xã hội ngày nay đang trải qua một “sự mất mát, hoặc ít nhất là sự che khuất cảm thức về con người và sự giảm sút rõ rệt ý nghĩa của khái niệm về phẩm giá con người” và điều đó mời gọi tất cả chúng ta phải suy tư sâu xa hơn về bản chất và tính độc đáo của phẩm giá con người mà chúng ta cùng chia sẻ (Diễn văn tại Hội nghị thượng đỉnh G7 về Trí tuệ Nhân tạo, ngày 14/6/2024). AI – đặc biệt là AI Tạo sinh (Generative AI) – đã mở ra những chân trời mới trên nhiều lĩnh vực, trong đó có việc thúc đẩy nghiên cứu y học và khám phá khoa học. Tuy nhiên, nó cũng làm dấy lên những câu hỏi đáng lo ngại về tác động có thể có đối với khả năng mở lòng của con người trước chân lý và vẻ đẹp, cũng như đối với khả năng độc đáo của chúng ta trong việc nhận thức và xử lý thực tại. Việc nhìn nhận và tôn trọng những nét riêng biệt vốn có của con người là điều thiết yếu trong bất kỳ cuộc thảo luận nào nhằm xây dựng một khuôn khổ đạo đức phù hợp cho việc quản trị AI.

Tôi tin rằng tất cả chúng ta đều quan tâm đến trẻ em và người trẻ, cũng như những hậu quả có thể xảy ra từ việc sử dụng AI đối với sự phát triển trí tuệ và thần kinh của các em. Người trẻ cần được nâng đỡ, chứ không bị cản trở, trên hành trình tiến đến sự trưởng thành và tinh thần trách nhiệm đích thực. Các em là niềm hy vọng cho tương lai, và sự lành mạnh của xã hội tùy thuộc vào việc các em có thể phát huy các tài năng và năng lực Thiên Chúa ban, để đáp lại những đòi hỏi của thời đại và nhu cầu của tha nhân với một tinh thần tự do và quảng đại. Chưa có thế hệ nào từng có khả năng tiếp cận nhanh chóng đến lượng thông tin khổng lồ như thế thông qua AI. Tuy nhiên, một lần nữa, việc tiếp cận dữ liệu – dù có phong phú đến đâu – cũng không thể bị nhầm lẫn với trí tuệ, bởi trí tuệ “bao hàm sự mở lòng của con người trước những câu hỏi tối hậu của cuộc sống và thể hiện một định hướng nội tâm hướng về Chân và Thiện” (Antiqua et Nova, số 29). Sau cùng, sự khôn ngoan đích thực liên quan nhiều hơn đến việc nhận ra ý nghĩa đích thực của cuộc sống, chứ không phải ở chỗ có bao nhiêu dữ liệu trong tay.

Trong ánh sáng đó, anh chị em thân mến, tôi bày tỏ hy vọng rằng các cuộc thảo luận của anh chị em cũng sẽ xem xét AI trong bối cảnh của tiến trình truyền đạt liên thế hệ cần thiết – một tiến trình nhằm giúp người trẻ hội nhập chân lý vào đời sống luân lý và tâm linh của mình, từ đó định hướng cho những quyết định trưởng thành và mở ra con đường dẫn đến một thế giới đầy tình liên đới và hiệp nhất (x. Antiqua et Nova, số 28). Nhiệm vụ được giao phó cho anh chị em không hề dễ dàng, nhưng lại mang một tầm quan trọng sống còn. Trong khi bày tỏ lòng biết ơn đối với những nỗ lực của anh chị em hiện tại và trong tương lai, tôi chân thành cầu xin Thiên Chúa tuôn đổ muôn phúc lành khôn ngoan, hoan lạc và bình an xuống trên anh chị em và gia quyến

Từ Vatican, ngày 17 tháng 6 năm 2025.

LÊÔ XIV

Nt. Anna Ngọc Diệp, OP

Dòng Đa Minh Thánh Tâm

Chuyển ngữ từ: vatican.va (20/06/2025)